Fost Plus stelt haar roadmap 'Duurzaam Verpakken' voor.
Terwijl consumenten steeds meer milieuvriendelijke en efficiënte verpakkingsoplossingen eisen en bedrijven prioriteit geven aan duurzame praktijken, wordt de weg vrijgemaakt voor een groener en slimmer verpakkingslandschap. Maar dat brengt de nodige uitdagingen met zich mee. Fost Plus bouwt verder op haar expertise in recyclage om bedrijven bij te staan in de transitie naar duurzame verpakkingen.
“Vandaag is al zo’n 40% van de verpakkingen op de Belgische markt herbruikbaar. Het gaat er niet om vanaf nu alles in een herbruikbare verpakking te stoppen, maar wel om een verpakkingssysteem op te zetten dat doet wat het moet doen, met een zo laag mogelijke milieu-impact.” Aan het woord is Lieven Capon, Program Manager Sustainable Packaging bij Fost Plus. Fost Plus zette 30 jaar geleden de recyclageketen op voor eenmalige verpakkingen, via inzameling van glas via glasbollen, papier-karton en de blauwe zak voor PMD. “Dat deden we door alle partners rond de tafel te brengen en een efficiënt systeem op te zetten dat het gemak voor de burger voorop stelt. Eigenlijk moeten we dat nu opnieuw doen voor herbruikbare verpakkingen.”
Bewustwording van de burger
Zonder de burger werkt het niet, zoveel is zeker. Het is belangrijk om de burger mee te krijgen in zowel diens aankoopgedrag als het omgaan met de lege verpakking achteraf. “Recent nog kondigde een grote supermarktketen aan te stoppen met wijn in herbruikbare flessen omdat deze te weinig terug kwamen en de milieu-impact daarom te groot werd. Dat legt de vinger op de wonde.” Consumenten kopen immers geen verpakking, ze kopen een product in een verpakking. En de keuze van het type verpakking, hangt van het consumptiemoment af. Thuis drink je vaker frisdrank uit grote, herbruikbare glazen flessen. Maar op de trein verkies je een eenmalig flesje of blikje. En in een pretpark is een hervulbare beker misschien handiger. Prijs en gemak zijn doorslaggevend. “Er is niet één oplossing. We willen vertrekken vanuit de functie van de verpakking en zo bedrijven helpen om voor de meest duurzame optie te kiezen. Bedrijven kijken al jaren naar ons voor advies over de recycleerbaarheid van verpakkingen en verwachten dat we nu ook een rol gaan spelen in herbruikbare verpakkingen.”
Hoe die rol er dan moet uitzien? “Laat ons wel wezen, die expertise in herbruikbare verpakkingen hebben we nog onvoldoende. Maar we zijn wel expert in systeemdenken, netwerken opzetten, materiaalbeheer en gedragsverandering. Als organisatie zijn we uniek gepositioneerd midden in het stakeholderveld. Dat laat ons onder andere toe om beloftevolle proefprojecten op te schalen of te zorgen voor efficiëntie logistieke oplossingen.” Preventie past ook in deze aanpak. Niet alles moet verpakt worden. In de e-commerce zullen bepaalde spelers niet-fragile producten rechtstreeks in de primaire verpakking verzenden en deze niet langer omverpakken. “Duurzame verpakkingen geven prioriteit aan doordacht materiaalbeheer. Dit kan bijvoorbeeld door waar mogelijk gerecycleerd materiaal te gebruiken of verpakkingen helemaal te elimineren. Hergebruik is op zich óók een vorm van preventie.”
Het is duidelijk dat nieuwe businessmodellen een belangrijke rol zullen spelen. Er is een integrale benadering nodig om te komen tot het meest duurzame verpakkingssysteem dat beantwoordt aan de noden van het product én de consument.
De toekomst van eenmalig
Rest dan nog de vraag of eenmalig nog van deze tijd is. De Europese Packaging and Packaging Waste Regulation legt alvast meer focus op preventie en schuift hergebruik naar voor in e-commerce, voor dranken en consumptie buitenshuis. Op Belgisch niveau streeft Fost Plus, samen met haar leden, naar een daling van 5% van de hoeveelheid eenmalige verpakkingen tegen 2028 en een stijging van het aandeel herbruikbare verpakkingen voor dezelfde periode met 5%. “Het is duidelijk dat nieuwe businessmodellen zonder verpakking of met herbruikbare verpakkingen een steeds belangrijkere plaats zullen innemen. Hierbij is een integrale benadering nodig om te komen tot het meest duurzame verpakkingssysteem dat beantwoordt aan de noden van het product én de consument. Een onverpakt product dat beschadigd bij de consument terecht komt of een herbruikbare verpakking die niet wordt ingeleverd, is evenmin duurzaam.”
België kent al een succesvol retoursysteem voor herbruikbare glazen drankflessen voor bieren, waters en frisdrank. Maar is het haalbaar om dit zomaar te gaan kopiëren naar andere dranken of producten? Tegelijk lijkt de introductie van herbruikbare bekers op festivals en bij evenementen wel te werken, mits de juiste aanpak. “De sleutel is om op kleine schaal te bekijken wat er nodig is opdat het systeem kan werken en dan op te schalen. Fost Plus wil de keten in beweging zetten. Eenvoudig zal dit niet zijn en het zal ongetwijfeld tijd vergen. Het heeft 30 jaar gekost om te staan waar we vandaag staan met de recyclage van eenmalige verpakkingen. We kunnen het ons als maatschappij echter niet permitteren om er nog eens 30 over te doen om onze relatie met verpakkingen te veranderen opdat we ze niet langer als afval maar als waardevolle grondstof gaan beschouwen.”