Fost Plus lanceerde op 16 september een nieuwe nationale campagne onder het motto “Is het een verpakking, dan mag het de zak in”. Bedoeling is om de sorteerboodschap voor PMD opnieuw scherp te stellen. Dat is nodig, want we zien steeds meer spullen opduiken in de blauwe zakken die er helemaal niet thuishoren. En dat is minder onschuldig dan we denken.
De uitbreiding van de blauwe zak, intussen alweer een paar jaar geleden, was een schot in de roos. Verpakkingen waar we vroeger over zouden kunnen twijfelen, zoals yoghurtpotjes of plastic zakjes, mogen er nu gewoon in. Dat is uiteraard goed nieuws, want zo zamelen we meer materialen dan ooit in voor recyclage – in 2023 zelfs meer dan 24 kilo per inwoner. Het maakt de sorteerboodschap voor de burger bovendien een stuk eenvoudiger.
Vreemde vogels en storende voorwerpen
Maar het lijkt erop dat de slinger is doorgeslagen en we net iets té enthousiast geworden zijn. Er eindigt steeds meer in de PMD-zak dat er helemaal niet thuishoort. Vooral de hoeveelheid niet-verpakking is toegenomen: opblaaszwembaden, schoenen, textiel, kapstokken, speelgoed, je kan het eigenlijk zo gek niet bedenken of we zijn het al tegengekomen. De voorwerpen worden ook steeds groter: buizen, emmers, bloempotten, tot zelfs autobanden en gereedschapskisten.
Het zorgt onvermijdelijk voor problemen op de sorteerlijnen. De machines zijn immers ingesteld om de typische verpakkingen uit de blauwe zak te sorteren. Denk maar aan flessen, potjes, blikjes, kleine folies, enzovoort. Wanneer die ‘vreemde’ en grote voorwerpen op de sorteerbanden terechtkomen, verstoren ze de geautomatiseerde processen, met alle gevolgen van dien.
Speelgoed en afgedankte elektro in de blauwe zak lijken op het eerste zicht misschien onschuldig, maar het tegendeel is waar. Ze zorgen voor geblokkeerde installaties en brandgevaar in de sorteercentra. Bovendien gaan de waardevolle materialen verloren.
Brand- en ontploffingsgevaar neemt toe
Geblokkeerde installaties zijn helaas niet het enige probleem, want er ontstaan ook steeds meer gevaarlijke situaties. Die hebben vooral te maken met de toenemende aanwezigheid van elektrische en elektronische toestellen in de PMD-zakken, zoals afgedankte laptops, smartphones, spelconsoles, maar ook elektrische tandenborstels of elektronische wenskaarten.
Ze bevatten bijna allemaal lithiumbatterijen, die spontaan kunnen ontbranden bij kortsluiting, oververhitting of beschadiging. De steekvlam die daarmee gepaard gaat zorgt in combinatie met het brandbaar materiaal voor grote risico’s. We ontvangen bijna wekelijks meldingen van ophaalwagens die vuur vatten of incidenten in onze sorteercentra, die zich terecht grote zorgen maken over de veiligheid van hun medewerkers.
Ingrijpende maatregelen nodig
Sinds begin 2024 loopt het aandeel sorteerfouten verder op. We verwachten dat we dit jaar zo’n 40.000 ton verkeerd gesorteerd materiaal zullen binnen krijgen, wat zou neerkomen op een hallucinante 10 miljoen fout gesorteerde PMD-zakken. Een aanzienlijk deel van dat materiaal – zo’n 30 tot 40% – kan bovendien perfect gerecycleerd worden, alleen niet via de PMD-recyclageketen. Door verkeerd te sorteren gaan die nu allemaal verloren.
Redenen genoeg dus om de aandacht voor de sorteerregels opnieuw aan te scherpen. Met de nieuwe nationale campagne willen we de burger wakker schudden en teruggaan naar de essentie van de blauwe zak: de inzameling van huishoudelijke verpakkingen. Hoofdrolspeler is een verkeerd gesorteerde speelgoedkip, duidelijk géén verpakking. Met het deuntje “Is het een verpakking, dan mag het de zak in” herinneren we iedereen eraan dat ze daar niet had mogen terechtkomen.
Ontdek de campagne
De nationale campagne loopt van 16 september tot eind november en is te bewonderen op radio, televisie, affichage en online kanalen.