Herbruikbare verpakkingen in de horeca – is dit hét moment om in te stappen?

Herbruikbare verpakkingen zijn de toekomst, ook voor take-away en delivery. “Dat is zeker nog even wennen, zowel voor horecazaken als voor hun klanten. Maar voor slimme ondernemers is het ook de ideale opportuniteit om de klantenervaring te verbeteren en volop de duurzaamheidskaart te trekken,” zegt Hélène Snyers, Re-Use Advisor bij Fost Plus.

Take-away en delivery blijven aan populariteit winnen bij moderne consumenten. Helaas is er ook een keerzijde aan de medaille: er komt een berg afval vrij, dat vaak niet recycleerbaar is en in het slechtste geval  op straat of in de natuur terechtkomt. En daar wil de overheid iets aan doen.

Wetgeving evolueert snel

Vooral de eenmalige verpakkingen uit plastic worden sterk geviseerd door de wetgever. In België heeft de federale overheid de verkoop van plastic bekers en bestek voor eenmalig gebruik al in 20** verboden. Kort daarna maakten de gewesten herbruikbare bekers en ander cateringmateriaal verplicht voor organisatoren van festivals en evenementen.

De nieuwe Europese Packaging & Packaging Waste Regulation (PPWR) gaat hierin nog een stapje verder. Zo zullen horecazaken moeten toelaten dat consumenten hun eigen verpakking meebrengen en zullen ze voor elk product een herbruikbaar alternatief moeten aanbieden. Ook zal een minimum worden opgelegd: tegen 2030 moet minstens 10% van alle producten in een herbruikbare verpakking worden aangeboden. De verpakking moet trouwens niet alleen herbruikbaar zijn, de uitbater moet ook een systeem in plaats hebben om de verpakkingen terug in te zamelen.

“Het betekent dat elke horecazaak op vrij korte termijn met herbruikbare verpakkingen aan de slag moet. Dat stelt de sector voor heel wat uitdagingen, in de eerste plaats logistiek. Want hoe moeten al die verpakkingen terugkomen? Wie gaat ze inzamelen en wassen? En wat met de voedselveiligheid? Je vervangt bovendien niet zomaar de ene verpakking door de andere. Het is een new way of doing things, waar zowel horecazaken als consumenten nog moeten aan wennen,” benadrukt Hélène Snyers.

Inspiratie uit de praktijk

Gelukkig zijn er al heel wat praktijkvoorbeelden die als inspiratie kunnen dienen. Op festivals en evenementen zijn herbruikbare bekers niet meer weg te denken, maar ook in andere omgevingen hebben ze hun deugdelijkheid inmiddels bewezen.

Zo introduceerde komida, de studentenrestaurants van de UAntwerpen, al in 2015 de eerste herbruikbare potjes voor meeneemslaatjes. “We hebben sinds die tijd heel veel geleerd over wat werkt en wat niet,” zegt An Op de Beeck, Algemeen Coördinator. “Zo evolueerden we van een waarborgsysteem naar een bibliotheekmodel, waarbij je niets betaalt als je de potten op tijd terugbrengt. Doe je dat niet, dan wordt een “boete” van je kaart gehouden die ongeveer de aankoopprijs dekt. De terugname verloopt nu via retourboxen, wat extra handig is voor gebruikers. Het goede nieuws is bovendien dat de kost intussen vergelijkbaar is met die van eenmalige verpakkingen. Vanaf volgend jaar rollen we een gelijkaardig systeem uit voor koffiebekers en dessertpotjes.”

Experimenteren in take-away en delivery

Ook in de klassieke take-away en delivery wordt intussen volop geëxperimenteerd. Zo lanceerde Bavet samen met Deliveroo in het najaar van 2024 een proefproject in het kader van de Green Deal Anders Verpakt. “Klanten van de Leuvense restaurants kregen een kortingscode aangeboden wanneer ze voor een herbruikbare verpakking kozen,” zegt Jelle Lissens, Food & Beverage Manager bij Bavet. “De eerste resultaten waren alvast bemoedigend: bij delivery ging 6% op het voorstel in, bij afhalen liep dat cijfer op tot 16%. Ook op sociale media kregen we heel wat enthousiaste reacties, wat aantoont dat het thema wel degelijk leeft. Al moeten we wel toegeven dat we op dit moment nog veel te weinig verpakkingen zien terugkeren. Klanten hoeven op dit moment ook nog geen waarborg te betalen, waardoor er weinig incentive is. Ontzorging van de consument wordt dan ook een belangrijk aandachtspunt voor de toekomst.”

In Mechelen introduceerde Boemerang, een initiatief van maatwerkbedrijf MIVAS, pizzamaker Kingslize en de stad Mechelen, een herbruikbare pizzadoos. “In België verbruiken we elk jaar meer dan 16 miljoen pizzadozen die vaak als restafval eindigen,” zegt Karin Verhaegen van MIVAS. “We lieten voor het project een herbruikbare doos ontwerpen waarin de pizza’s mooi knapperig blijven én makkelijk vervoerd kunnen worden. Bedoeling is om een poolingsysteem te ontwikkelen, waarbij klanten de dozen in verschillende zaken kunnen terugbrengen, waarna ze centraal ingezameld en gereinigd worden. Daarmee verhogen we het gebruiksgemak, zowel voor consumenten als voor de horecazaken. Tijdens onze eerste pilot realiseerden we op drie maanden tijd al 1874 cycles, waarvan 1821 pizzadoosverpakkingen. Dat zijn mooie cijfers!”

Now is the time

“Alhoewel we nog een lange weg af te leggen hebben, zien we heel veel bewegen in de markt,” besluit Hélène Snyers. “Elke dag duiken nieuwe toepassingen en nieuwe spelers op. Wie vandaag wil starten, doet er dan ook goed aan om in te haken op één van de vele bestaande initiatieven. Het heeft weinig zin om in je eigen hoekje het warm water uit te vinden. Voor zaken die de sprong willen wagen, is dit misschien wel het ideale moment om in te stappen.”