Consumentengegevens tonen aan dat recyclage de belangrijkste reden is waarom mensen hun afval sorteren. Generatie Z – die nu volwassen wordt – gelooft ons echter niet op ons woord. 60% van de respondenten tussen 18 en 34 jaar oud willen weten wat er met hun zorgvuldig gesorteerde afval gebeurt. In het algemeen zijn ze het erover eens dat, om een duurzame samenleving op te bouwen, we de gevolgen van onze levensstijl op het milieu moeten beperken. En dat begint met de manier waarop we met ons afval omgaan. Tegelijkertijd willen ze dat bedrijven het voortouw nemen om van duurzame keuzes de makkelijkste keuzes te maken. Gen Z, de meest diverse generatie tot nu toe en de eerste die volledig is opgegroeid met het internet, gebruikt dus zijn koopkracht en stem om een groene beweging te steunen.
Wat betekent dit voor een organisatie voor de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) zoals Fost Plus? De afgelopen vijf jaar is Fost Plus verschillende partnerschappen aangegaan om actief bij te dragen aan de circulaire economie in België. Daardoor werd tussen 2019 en 2023 meer verpakkingsafval per inwoner selectief ingezameld, bleef het recyclagepercentage voor plastic verpakkingen toenemen en daalde het aandeel niet-recycleerbare verpakkingen op de markt. Maar om van die operationele rol waarin we uitblinken naar een brede, maatschappelijke rol te kunnen groeien, moeten we nieuwe manieren vinden om in te spelen op het milieubewustzijn van de komende generatie.
Ik zie vier focusgebieden.
- Gen Z wil het beter doen. Meer dan hun ouders vóór hen, zijn ze bereid om zich verantwoord te gedragen. Aangezien gedrag over het algemeen wordt ingegeven door gebruiksgemak en kosten, kunnen UPV-organisaties hierop inspelen door sorteren zo eenvoudig mogelijk te maken. In België kunnen burgers altijd en overal, van de kust tot de Ardennen, op dezelfde manier sorteren. Toegankelijke huis-aan-huisophaling voor de meeste afvalfracties verlaagt de drempel.
- Met de opkomst van TikTok en Instagram, is storytelling belangrijker dan ooit, maar dan wel in een ‘snackable’ formaat. Als we Gen Z’ers mee willen krijgen, hebben we authentieke, impactvolle en visueel aantrekkelijke content nodig waarin ze zichzelf en hun rol herkennen. UPV-organisaties kunnen hierop inspelen door helder te communiceren over het recyclageproces. Als we hen tonen waar de materialen heen gaan en wat ermee gebeurt, zullen ze de impact van hun individuele acties beter begrijpen.
- In het tijdperk van ultra-verbondenheid, willen jongeren er gewoon bijhoren. Voor UPV-organisaties is dit een kans om community’s rond specifieke onderwerpen te creëren. De Belgische aanpak van zwerfvuil heeft - ondanks al zijn uitdagingen - bewezen dat ‘samen werken’ de enige manier is om vooruit te komen. Duurzame gedragswijziging met betrekking tot de manier waarop we thuis met ons afval omgaan bevindt zich op het raakvlak tussen sensibilisering, infrastructuur, milieu, participatie en handhaving.
- Gen Z is zich goed bewust van de problemen veroorzaakt door de uitputting van natuurlijke hulpbronnen en vervuiling, en daarvoor verwachten ze dat bedrijven, dienstverleners en beleidsmakers actie ondernemen. Voor merken is dit een kans om te investeren in milieu-initiatieven, zoals duurzame verpakkingen. Nieuwe bedrijfsmodellen zonder verpakkingen of met herbruikbare verpakkingen zullen steeds belangrijker worden. UPV-organisaties kunnen vanuit hun rol als kenniscentrum en geloofwaardige derde partij die boodschap versterken.
Het is duidelijk dat de rol van organisaties voor de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid zoals Fost Plus verre van uitgespeeld is. Ik zie enerzijds een rol om zich te engageren en betekenis te geven, en anderzijds een rol om te faciliteren en te innoveren. Met blijvende investeringen in onderzoek, infrastructuur en maatschappelijke betrokkenheid, ben ik ervan overtuigd dat het huidige landschap van afvalbeheer efficiënt en milieuvriendelijk kan evolueren naar duurzaam materiaalbeheer.
Wim Geens, managing director van Fost Plus