Safeshops.be, de vereniging voor e-commerce met een eigen kwaliteits- en veiligheidslabel voor de online handel, heeft in 2021 een grote enquête georganiseerd over de gewoonten en motivatie van de consument bij het online winkelen. Daaruit blijkt dat over het algemeen zowel consumenten als webshops duurzaamheid beter willen integreren in de online winkelervaring. Het Safeshops-label is een keurmerk voor de consument dat betrouwbare online winkels identificeert. Een van de criteria is lid zijn van Fost Plus, en zo dus de verantwoordelijkheid dragen voor de recyclage van de verpakkingen.
Uit het onderzoek van Safeshops bij 279 webshops blijkt dat 45% van de consumenten bevestigt bij online aankopen rekening te houden met het duurzaamheidscriterium. Drie vierde van de ondervraagde personen zijn echter niet in staat om een voorbeeld van een duurzame webshop te geven.
Volgens de enquête vermeldt 73% van de webshops nochtans bijzondere aandacht te besteden aan het aspect duurzaamheid, terwijl slechts 2% er het nut niet van inziet. Hetzelfde geldt voor hun maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Focus op de verpakkingen
De inspanningen op het vlak van duurzaamheid zijn voornamelijk gericht op de verpakking, maar het gaat ook verder dan dat.
Of het nu gaat om de verpakking zelf, een efficiëntere manier van verpakken of recyclage: er worden verschillende pistes overwogen.
Zo proberen webshops hun bestellingen steeds meer te bundelen, beperken ze het gebruikte vulmateriaal, verminderen ze het aantal pakjes en gebruiken ze geleidelijk aan meer herbruikbare verpakkingen.
Een vierde van de webshops verklaart bovendien dat ze bereid zijn om duurzame plastic verpakkingen te gebruiken.
Door de kwaliteit van de op hun sites verstrekte productinformatie te verbeteren en door gebruik te maken van nieuwe technologieën, zoals artificial intelligence of augmented reality, beperken webshops ook de retourzendingen.
Het Groene Punt, de troef van de circulaire economie
Er bestaat een wettelijk kader voor elk bedrijf dat verpakkingen op de markt brengt, de zogenaamde uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) of Extended Producer Responsibility (EPR). Om de circulaire economie te waarborgen en de wettelijk vereiste recyclagepercentages te garanderen, blijven producenten verantwoordelijk voor de verpakkingen die ze op de markt brengen: ofwel nemen ze het verpakkingsafval na gebruik terug voor recyclage, ofwel sluiten ze zich aan bij een systeem dat de inzameling, sortering en recyclage beheert, zoals Fost Plus doet voor huishoudelijke verpakkingen.
Via het Groene Punt betalen bedrijven de reële kosten voor de recyclageketen van hun verpakkingen, op basis van de hoeveelheid en het type materialen dat ze op de markt brengen.
Ook de e-commerce, die voornamelijk papieren/kartonnen verpakkingen genereert, maar ook plastic zakken, valt onder deze maatregel. Daarom krijgen de leden van Safeshops.be of Becommerce hun label enkel op voorwaarde dat ze zich aansluiten bij Fost Plus (inzameling, sortering en recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval) en bij Valipac (inzameling, sortering en recyclage van bedrijfsmatig verpakkingsafval). Er zijn echter nog kleine en grote ondernemingen die zich niet aansluiten bij het collectieve systeem van Fost Plus, bewust of onbewust door onvoldoende kennis van de wettelijke verplichtingen. Fost Plus verbindt zich ertoe deze bedrijven te identificeren en er contact mee op te nemen om hen aan te moedigen hun verplichtingen na te komen.
Specifieke duurzaamheidsdoelstellingen voor e-commerce
Het struikelblok voor e-commerce blijft het vervoer. De meeste consumenten kiezen voor de goedkoopste levering en bekommeren zich maar weinig om een duurzame levering. Leveringen met de bakfiets komen stilaan op gang, maar zijn nog beperkt. De keuze van de logistieke partner voor distributie speelt dus een cruciale rol, zowel op het gebied van CO2-uitstoot als van alternatief vervoer.
62% van de webshops verklaart voorstander te zijn van de invoering van een CO2-compensatie.
Er blijven echter nog obstakels, in het bijzonder wat investeringen betreft, aangezien al die maatregelen structurele en logistieke aanpassingen vereisen.
Het sop is de kool echter waard en beroepsorganisaties pleiten voor het vastleggen van duidelijke duurzaamheidsdoelstellingen voor de e-commerce.