Belgen worden milieubewuster maar gedrag volgt (nog) niet (altijd)

De Milieubarometer van Fost Plus onderzoekt de houding en het gedrag van Belgische consumenten tegenover milieukwesties, afval, verpakkingen en duurzame consumptie. In vergelijking met de vorige editie van 2014 zijn consumenten zich duidelijk bewuster van de milieuproblematiek en hun eigen impact op het milieu. Toch wordt dit groeiende bewustzijn niet altijd weerspiegeld in het effectieve aankoopgedrag.

De vorige Milieubarometer dateert van 2014. De jaren daarna spitsten we ons consumentenonderzoek vooral toe op een aantal specifieke topics zoals de Nieuwe Blauwe Zak en het sorteergedrag buitenshuis. Tien jaar later was de tijd rijp om de temperatuur opnieuw te meten via een grootschalig onderzoek. Daarvoor werden tussen juni en september 2024 in totaal 1.000 Belgen bevraagd door het onderzoeksbureau Ipsos. Dit kwantitatieve onderzoek werd aangevuld met zes focusgroepen (kwalitatief onderzoek).

Klimaatverandering – een van de grootste hedendaagse problemen

Uit de nieuwe Milieubarometer blijkt dat 56% van de Belgen de klimaatverandering als één van de grootste hedendaagse problemen beschouwt. Toch is er een spanningsveld tussen het grote maatschappelijke probleem en de individuele dagelijkse bezorgdheden. 19% van de consumenten geeft aan zich dagelijks zorgen te maken over de klimaatverandering, maar ze maken zich nóg meer zorgen over hun financiële situatie (28%), hun veiligheid (25%) en hun gezondheid (21%).

Consumenten zien het sorteren en recycleren van afval nog steeds als een belangrijke manier om hun milieu-impact te reduceren. 82% van de Belgen zegt altijd te sorteren, in vergelijking met 69% in 2014. Ook de motivatie om te sorteren is geëvolueerd. In 2014 sorteerden we ‘voor het milieu’ terwijl we in 2024 sorteren omdat we weten dat verpakkingen gerecycleerd worden en de grondstoffen opnieuw gebruikt worden. De sorteermotivatie is dus concreter geworden.

We zien ook een toenemende openheid voor herbruikbare verpakkingen. 68% van de consumenten gaf aan regelmatig of altijd te kiezen voor herbruikbare verpakkingen, tegenover 36% in 2014. Zij die hergebruik al omarmen, doen dit in de eerste plaats omdat het beter is voor het milieu. Toch is niet iedereen overtuigd. Gebruiksgemak, prijs en hygiëne zijn belangrijke argumenten om de twijfelaars over de streep te trekken.

Aankoopgedrag aanpassen niet vanzelfsprekend

De Milieubarometer brengt een spanningsveld aan het licht tussen het groeiende milieubewustzijn van consumenten en hun gedrag in de praktijk. Zo vindt 80% van de bevraagden dat er te veel wegwerpverpakkingen zijn, maar slechts 50% van de consumenten laat hun aankoopgedrag hierdoor bepalen.

Bijna 60% van de Belgen verwacht een inspanning van de verpakkingsproducenten om hen beter te informeren en betere keuzes aan te bieden. Hierbij wordt de individuele verantwoordelijkheid lager ingeschat, want slechts 55% van de consumenten vindt dat de verandering vanuit individuele keuzes moet komen.