Freeriders zijn bedrijven die huishoudelijke verpakkingen op de markt brengen, maar niet aangesloten zijn bij Fost Plus en geen bijdrage betalen voor de recyclage van hun verpakkingen. Het uiteindelijke doel is ervoor te zorgen dat de kosten voor inzameling, sortering en recyclage eerlijk verdeeld worden onder alle verpakkingsverantwoordelijken.
Wettelijke verplichting van bedrijven en rol van Fost Plus
Het gaat absoluut niet om een heksenjacht, maar het is simpelweg de bedoeling om elk bedrijf dat huishoudelijke verpakkingen op de markt brengt, ertoe aan te zetten zijn wettelijke verplichtingen na te leven. Deze Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid bestaat uit drie luiken:
- Terugnameplicht. Bedrijven moeten elk jaar een bepaald recyclagepercentage behalen voor verpakkingen(smaterialen) die ze op de markt brengen.
- Informatieplicht. Bedrijven moeten de Interregionale Verpakkingscommissie (IVC) informeren over de aard van hun verpakkingen en de behaalde recyclagepercentages.
- Driejaarlijks preventieplan. Bedrijven moeten een preventieplan opstellen met de maatregelen die ze nemen om hun hoeveelheid verpakkingen te verminderen, en de doelstellingen die ze willen behalen. Die verplichting geldt voor bedrijven die jaarlijks minstens 300 ton verpakkingen voor eenmalig gebruik op de markt brengen en voor bedrijven die in België producten verpakken of laten verpakken met een minimum van 100 ton verpakkingen voor eenmalig gebruik per jaar.
Elk bedrijf kan zelf contact opnemen met de overheid en zijn eigen systeem opzetten om zijn verpakkingen in te zamelen en te recycleren. In de praktijk is dat echter zelden haalbaar. De eenvoudigste manier om als bedrijf aan de wettelijke verplichtingen te voldoen, is zich aansluiten bij een systeem van collectieve terugnameplicht zoals Fost Plus.
Door lid te worden van Fost Plus en jaarlijks een bijdrage te storten die berekend wordt op basis van de hoeveelheid en het type verpakkingen die op de markt komen, kom je als bedrijf terecht in een goed draaiend ecosysteem dat al meer dan 25 jaar bestaat. Fost Plus is verantwoordelijk voor het inzamelen, sorteren en recycleren van huishoudelijke verpakkingen.
Aanpak van Fost Plus
Een intern team van Fost Plus legt zich toe op het identificeren van potentiële leden die zouden kunnen toetreden.
Dat team voert een kruisscreening uit met informatie van andere lijsten, bijvoorbeeld van federaties of organisaties. Op de website van de federaties en via hun nieuwsbrieven verschijnt regelmatig informatie over de wettelijke verplichtingen met de bedoeling bedrijven aan te moedigen om zich aan te sluiten bij Fost Plus.
Deze bedrijven zullen mails ontvangen met uitleg over hun wettelijke verplichtingen, waarom het belangrijk is om zich aan te sluiten en hoe ze lid kunnen worden. Als een reactie achterwege blijft, wordt er een brief verstuurd en is een telefonische follow-up ook mogelijk.
Sinds 2021 werd er een digitale campagne gevoerd en sinds 2022 werd de campagne verspreid over de sociale netwerken. En met resultaat: in 2021 werden 437 bedrijven geïdentificeerd en gecontacteerd.
De voor 2023 geplande uitbreiding van de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid staat voor de deur!
Ter herinnering, vanaf januari 2023 hebben producenten van huishoudelijke verpakkingen een bijkomende wettelijke verplichting: ze gaan verder de strijd aan tegen zwerfvuil. De uitbreiding van de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid houdt in dat producenten voortaan financieel verantwoordelijk zullen zijn voor het opruimen van zwerfvuil of het afval in openbare vuilnisbakken. Daarnaast zullen ze de kosten op zich moeten nemen voor de communicatie- en bewustmakingscampagnes naar het grote publiek toe.
Fost Plus neemt zijn maatschappelijke rol hierin ter harte en rekent er echt op dat ook een groot deel van de bedrijven hetzelfde doen.
Fost Plus stelt dus alles in het werk om informatie te verschaffen, bewust te maken en leden te werven om een nog doeltreffender ecosysteem te creëren voor de circulaire economie van huishoudelijke verpakkingen.
Deel uitmaken van Fost Plus, zoals bijna 5.000 andere bedrijven, betekent een systeem instellen dat behoort tot een van de beste in Europa. Ongeveer 90% van de bedrijven die verpakkingen op de Belgische markt brengen, is aangesloten bij Fost Plus. Deze aanpak dient om de kloof verder te dichten. In 2021 hebben wij bijna 722.000 ton huishoudelijk verpakkingsafval gerecycleerd, wat neerkomt op een recyclagepercentage van 89,8%.